Eemsweg 3, traject Aschendorf Dörpen (Ems Fernwanderweg 3); 27 km

Eemsweg 3

De derde etappewandeling over de Emsweg start op donderdag 13 juli 2023 op het station in Aschendorf een van de oudste plaatsen in Niedersachsen. De rijke historie is te zien in de St-Amanduskerk. De kerk kent verschillende bouwstijlen. Het interieur is verrassend open, vriendelijk en licht voor een historischgebouw. Het oude en nieuwe deel worden door een glaswand gescheiden, daarvoor staat een reliefwand met ornamenten.  

De Roomsekerk heeft een grote rol gespeeld in het leven van de mensen in het Eemsland zowel in de politiek als ook op het sociale en maatschappelijke vlak. De regio viel bestuurlijk onder het Nederstift in Münster en bisschoppelijk onder Osnabrück. De reformatie is in dit deel niet enthousisast ontvangen, vooral in het grensgebied met Nederland is heftig gevochten in de Spaansetijd. De prins-bisschop van Münster, Frans von Waldeck trok regelmatig ten strijde tegen de aanhangers van Menno Simons in Emden en Lingen. De gevolgen van de strijd tegen de mennonieten (doopsgezinden) zijn tot op de dag van vandaag nog zichtbaar. De regio is door de veenmoerassen, net zoals dat aan de Nederlandsekant het geval was, moeilijk toegankelijk geweest. Dat geldt vooral voor het gebied ten westen van de Eems waar deze wandeltocht over gaat, dit was een nat, karig en armlastig gebied. Er waren nauwelijks wegen en doorgangen. Pas sinds 1933 is de ontginning en ontwatering gestart. Het aantal inwoners van het Emsland was voor de oorlog niet meer dan 150.000, nu wonen er 650.000 mensen.

Het veen is, door dwangarbeiders met de hand afgegraven. Ze kwamen uit de beruchte 15 door de nationaal socialistische partij opgerichte Emslagerkampen.Oorspronkelijk zaten in deze kampen de politieke tegenstanders van de nazi's. Vanaf 1939 werd dwangarbeid verricht door krijgsgevangenen en verzetstrijders uit de bezette landen. Ook in Rhede Brual lag een concentratiekamp. Dit was bekend bij de lokale bevolking. In 1933 stemde slechts 21% van de bevolking in het Emsland voor de NSDAP terwijl 67% van de stemmen ging naar de katholieke Zentrumpartij. Door de censuur van kracht vanaf oktober 1933, toen de persvrijheid aan banden werd gelegd, werd elke tegenstem in de kiem gesmoord. Zo zie je maar waar extreme partijen toe in staat zijn.

De Roomsekerk in het Emsland, heeft in de persoon van de in Lingen geboren bisschop Wilhelm Benning in Osnabrück de nazi's weinig tegenstand geboden. In Münster was dat anders, daar werd kardinaal Clemens August von Galen vanwege zijn kritiek op de NSDAP, in preken tot uiting gebracht, onder huisarrest geplaatst. Hij werd pas in april 1945 door de Britten bevrijd. Bisschop Benning in Osnabrück bezocht de in de oorlog de concentratiekampen in Esterwegen uitte geen kritiek en loofde de vooruitgang. Na de oorlog is hem dat ernstig kwalijk genomen.

Pas veel later is vanuit schoolkronieken informatie gekomen die anders luidde dan de officiële publicaties in de toenmalige kranten, die met lof schreven over de voorspoed gebracht door de nazi's. Het Eemsland was arm, achtergebleven, niet geïndustrialiseerd, de regio was in zichzelf gesloten en weinig open naar de buitenwereld. Alleen in de dorpen direct langs de Eems groeide het aantal inwoners. Rhede niet van Boertange is een voorbeeld daarvan, daar werd de St. Nikolauskirche of Rhederdom begin vorige eeuw gebouwd, omdat de oude kerk te klein werd voor de bevolking. Deze dom is nu nog het meest dominante gebouw in deze kleine grensplaats. 

De Eemsweg verlaat Rhede in zuidelijke richting en gaat door het vlakke natuurgebied Flaar. Hier krijgt het oorspronkelijke heidelandschap weer de ruimte voor herstel. De vogelkijkhut biedt beschutting en onderdak voor een heftige onweersbui die vanuit het Nederlandse Westerwold kwam. Ondanks de regen zijn er nog opvallend veel vogels actief.

Verder gaat het, langs het op een duin gelegen dorp Borsum, een vroeger eiland in de Eemsdelta met een duinzandrug de Borsumerberg. Een mooi wandeltraject met zowaar een duinbos. Het is de eerste verhoging in het landschap vanaf de kust. Je komt langs een mooie picknickplaats bij een oude Eemsarm, hier gaat het pad naar links het bos uit naar het sportvliegveld de "Alte Eems". Als wandelaar mag je langs het zweefvliegveld lopen naar het clubgebouw. Een hek waar je overheen klimt sluit het pad over de dijk af van het clubterrein. Je volgt het dijkpad tot een zandweg, met op de hoek een overdekte, helaas vervuilde schuilhut van de Emsweg. Mocht het gras op de dijk te hoog staan, dan kun je uitwijken naar het fietspad langs de K 155 de vroegere hoofdroute, voor de snelweg A31 gereed was. Deze Süd-Nordstrasse door het Eemsland was destijds de enige doorgaande verharde weg. Veel uitzicht heb je als wandelaar niet op deze alternatieve route. Over de dijk lopend is het zicht op de omgeving erwel. Volg het pad tot de kruising met de zandweg daar ga je linksaf richting de Eemsoever en de plek waar het Herbrummer veer, je lang geleden over kon zetten naar het dorp Herbrum. 

Op het pad langs de Eems heb je opnieuw een mooi wijdsuitzicht over het land. Net voor het dorp Heede heb je de keuze voor de korte route loop je langs de Eems verder direct naar de Bollingersluizen of je neemt de iets langere een omweg, door het dorp Heede. Ik kies voor de optie door Heede dat maar 7 km van de grens bij Boertange ligt. Hier zagen 4 kinderen tussen 1937 en 1940 een 100-tal verschijningen van Maria. Het verhaal van de kinderen werd door de Nazi's niet geloofd en de kinderen werden opgesloten in een psychiatrische inrichting. Desondanks groeide Heede uit tot een bedevaartsoord. De officiële erkenning door het Bisdom Osnabrück volgde in het jaar 2000. In de Mariakerk en in de kapellen in de directe omgeving worden sindsdien dagelijks bijeenkomsten gehouden.

Via de Petruskapel loop je verder richting de Eems en het Dortmund Emskanaal naar het sluizencomplex en de Emsstuw Bollingerfähr. Je kunt wel op werkeiland komen tussen de Eems en het DE, maar het pad over de oude sluis is onlangs afgesloten. Dit staat nog niet aangegeven op de wandelkaarten. Je moet dus teruglopen en verder langs de oever van het DEK over het fietspad. Na ruim een halve km kom je op de drukkeverkeersweg de B401 en bij de Eemsbrug. 

 

Het verkeer raast langs de voetganger terwijl je het DEK oversteekt en een paarhonderd meter verder het Kustenkanaal. De eindbestemming van deze etappe het station van Dörpen komt nu in zicht. De plaats was bekend als proefstation van de transrapid magneettrein. Na een akelig ongeluk in 2006 waarbij 23 dodelijke slachtoffers vielen is het project in Duitsland gestaakt, in Shanghai rijd de trein sinds 2002 naar het vliegveld.

De videobeelden van dit wandeltraject kun je hier bekijken. 

 

Details van deze dagwandeling en het kaartmateriaal kun je hier opvragen.